ΦΡΙΝΤΑ ΚΑΛΟ

 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ 

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: 

 

Η Φρίντα Κάλο (Magdalena del Carmen Frida Kahlo y Calderón, 6 Ιουλίου 1907 – 13 Ιουλίου 1954) ήταν Μεξικάνα ζωγράφος.

Στη ζωγραφική της κυριαρχούν τα έντονα χρώματα.
Το στυλ που χρησιμοποιεί φαίνεται επηρεασμένο από τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στο Μεξικό, αλλά φαίνεται να έχει δεχτεί και επίδραση Ευρωπαϊκών ρευμάτων στα οποία συμπεριλαμβάνονται ο Ρεαλισμός, ο Συμβολισμός και ο Υπερρεαλισμός. Αρκετά έργα της είναι αυτοπροσωπογραφίες, μέσα από τις οποίες εκφράζεται ο προσωπικός πόνος και η σεξουαλικότητά της.

Το 1929 η Φρίντα Κάλο παντρεύτηκε το Μεξικάνο τοιχογράφο Ντιέγκο Ριβέρα, με τον οποίο μοιράζονταν τις ίδιες πολιτικές απόψεις. Ο Ντιέγκο Ριβέρα δώρισε το 1957 το "Γαλάζιο Σπίτι" της στο Coyoacán, στην Πόλη του Μεξικού, και λειτουργεί πλέον ως μουσείο.

Γεννήθηκε από γερμανοεβραίο πατέρα και ισπανομεξικάνα μητέρα στο Coyoacán στην Πόλη του Μεξικού. Ο πατέρας της ήταν μορφωμένος, άθεος και είχε έρθει σε νεαρή ηλικία στο Μεξικό όπου είχε γίνει φωτογράφος. Η μητέρα της ήταν Καθολική.

Στην ηλικία των έξι αρρώστησε από πολιομυελίτιδα, με αποτέλεσμα το ένα της πόδι να είναι μικρότερο από το άλλο και ημιπαράλυτο. Παρακολούθησε την Escola Preparatoria μία από τα 35 κορίτσια ανάμεσα σε 2000 άτομα όπου και είδε για πρώτη φορά το μετέπειτα σύζυγό της, τοιχογράφο Ντιέγκο Ριβέρα, ο οποίος ζωγράφιζε τους τοίχους της σχολής.

To 1925, στα 18 ένα τραμ συγκρούστηκε με το λεωφορείο στο οποίο επέβαινε. Υποβλήθηκε σε μεγάλο αριθμό εγχειρήσεων και έκτοτε η ζωή της σημαδεύτηκε από πόνο και θλίψη για την αδυναμία της να κάνει παιδιά.

Το 1926, ενώ ανάρρωνε από το ατύχημα η Φρίντα Κάλο ξεκίνησε μαθήματα ζωγραφικής. Η οικογένειά της δε μπορούσε να υποστηρίξει την καλλιτεχνική της δραστηριότητα οικονομικά, για αυτό και την προέτρεψαν να εικονογραφεί βιβλία ιατρικής. Το 1929 έδειξε τη δουλειά της στον Ντιέγκο Ριβέρα, τον οποίο είχε γνωρίσει στους καλλιτεχνικούς κύκλους του Μεξικού που σύχναζε. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκαν.

Οι πίνακές της είναι αντιδιαμετρικοί από τους πίνακες του Ριβέρα. Ενώ ο Ριβέρα αντλούσε τα θέματά του από το Μεξικό της προκολομβιανής εποχής, η Φρίντα παρέμεινε πιστή στην τάση της mexicanidad, τη μεξικανική κουλτούρα που ανθούσε εκείνη την περίοδο. Συχνά οι πίνακές της επηρεάζονται τα δημοφιλή λαϊκά χριστιανικά τάματα (retablos) και αποτελούν ευχαριστία στην Παρθένο Μαρία για την πραγματοποίηση μιας ευχής.

Ο Ριβέρα ήταν ήδη αναγνωρισμένος ζωγράφος και οι τοιχογραφίες του είχαν μεγάλη ζήτηση στις Η.Π.Α.. Το ζευγάρι μετακόμισε στο Σαν Φρανσίσκο και αργότερα στο Ντιτρόιτ. Εκεί η Φρίντα απέβαλλε, η θλίψη της για τις αποβολές της αποτυπώνεται στους πίνακες "Αποβολή στο Ντιτρόιτ" και "Νοσοκομείο Χένρυ Φορντ" Κατά τη διάρκεια της ζωής της η Φρίντα Κάλο ήταν κυρίως γνωστή ως γυναίκα του Ριβέρα και όχι ως ξεχωριστή καλλιτέχνης. Το 1938 ο Αντρέ Μπρετόν γνώρισε την Κάλο και το Ριβέρα κατά το ταξίδι του στο Μεξικό. Εκείνος εντυπωσιάστηκε από τη δουλειά της, την κάλεσε να πάρει μέρος στην έκθεση μαζί με άλλους σουρεαλιστές ζωγράφους και οργάνωσε μια έκθεση της προσωπικής της δουλειάς στο Παρίσι. Εκείνη ωστόσο τόνισε πως οι πίνακές της δεν ήταν όνειρα, αλλά η δική της πραγματικότητα.
Στη διάρκεια της ζωής της πραγματοποίησε τρεις μόνο εκθέσεις: στο Παρίσι, στη Νέα Υόρκη και στο Μεξικό.

Το 1939 χώρισε προσωρινά από τον Ριβέρα και αποσύρθηκε στο Μεξικό, στο "Γαλάζιο Σπίτι". Εκεί ζωγράφισε τον πίνακα "Οι δύο Φρίντες", στον οποίο απεικονίζει το δίλημμά της για το διαζύγιο. Σε όλη τη διάρκεια του 1930 διατηρούσε εξωσυζυγική σχέση με τον Nickolas Muray, τον οποίο είχε γνωρίσει μαζί με τον Ριβέρα στη Νέα Υόρκη. Σύντομα μετά το διαζύγιο, το 1940 χώρισε με τον Muray και ξαναπαντρεύτηκε με τον Ριβέρα.

Το 2010, η κυβέρνηση του Μεξικού, σε αναγνώριση της συνεισφοράς της Φρίντα Κάλο αλλά και του Ντιέγκο Ριβέρα απεικόνισε τα πρόσωπά τους στις δύο όψεις του χαρτονομίσματος των 500 πέσος, στην έκδοση για τον εορτασμό της 200ής επετείου της ανεξαρτητοποίησης της χώρας και της 100ής επετείου της Μεξικανικής Επανάστασης.

Το Γαλάζιο Σπίτι της Φρίντα Κάλλο (ισπανικά: La Casa Azul) όπου έζησε και δούλεψε στην Πόλη του Μεξικού είναι πλέον μουσείο, στο οποίο εκτίθενται προσωπικά της αντικείμενα.
Η λήψη φωτογραφιών επιτρέπεται μόνο στο εξωτερικό του σπιτιού και στην αυλή του.

Λίγα λόγια για το περιεχόμενο του αφιερώματος: 

Η Φρίντα Κάλο πέρα από τους πίνακές της, που από μόνοι τους αποτελούν ένα σπουδαίο και μνημιώδες έργο, έγραψε επιστολές, αποφθέγματα και ποιήματα. 

Το πρώτο ποίημα έχει τίτλο: "Αξίζεις μια αγάπη" και είναι σε μετάφραση της Ναταλί Φύτρου. Πρόκειται για ένα ερωτικό ποίημα. Κάθε άνθρωπος αξίζει να έχει κάποιον να τον αγαπά αληθινά και να τον νοιάζεται. Η Φρίντα Κάλο δεν διαχωρίζει τον άντρα από τη γυναίκα. Τόσο ο άντρας όσο και η γυναίκα αξίζουν μια αγάπη. Αυτή η αγάπη θα είναι μόνο μία και θα γίνεται θυσία για τον άνθρωπο που αγαπά. 

Το δεύτερο ποίημα έχει τίτλο: "Είναι το αύριο θολό και λιγοστεύει" και είναι σε μετάφραση Μάνου Ορφανουδάκη. Πρόκειται επίσης για ερωτικό ποίημα, που αναφέρεται σε έναν έρωτα, που έχει τελειώσει άδοξα, όμως, οι αναμνήσεις μένουν χωρίς να μπορεί να περάσει ο χρόνος από πάνω τους. Το συγκεκριμένο ποίημα είναι απόσπασμα επιστολής και είναι άγνωστο γιατί μεταφράστηκε με ρίμα και μέτρο. Εικάζουμε ότι ήταν έμμετρο και στην αρχική του μορφή καθώς πολλές επιστολές, που στέλνονταν την εποχή, που έζησε η Φρίντα Κάλο διανθίζονταν με ποιήματα. 

Προς επικύρωση της παραπάνω άποψης έρχεται μια επιστολή της Φρίντα Κάλο με τίτλο "Δεν σου ζητώ να με φιλήσεις", που παρατίθεται αμέσως μετά το ποίημα. Πρόκειται για μια επιστολή, που είναι γραμμένη σαν ποίημα σε ελεύθερο στίχο. Ο εσωτερικός ρυθμός και η ποιητική γλώσσα αρκούν για να χαρακτηρίσουν την επιστολή, ποίημα. 

Τελευταίο παρατίθεται ένα απόφθεγμα της Φρίντα Κάλο, που γράφτηκε λίγο πριν το τέλος της ζωής της, όταν είχαν παραλύσει εντελώς τα κάτω της άκρα και δεν μπορούσε πια να περπατήσει καθόλου. 

Οι φωτογραφίες του αφιερώματος είναι όλες έργα της Φρίντα Κάλο. 

Η φωτογραφία που κλείνει την ανάρτηση είναι έργο της εικαστικού Θεοδώρας Κοκκίνου. 

 

 

Αξίζεις μια αγάπη 

 

Αξίζεις μια αγάπη που να σε αγαπά ξεχτένιστη,

με τα πάντα και τις αιτίες που σε σηκώνουν βιαστικά,

με τα πάντα και τα δαιμόνια που δε σε αφήνουν να κοιμηθείς.

Αξίζεις μια αγάπη που να σε κάνει να νιώθεις σίγουρη,

που να μπορεί να καταναλώσει όλο τον κόσμο αν περπατάει χέρι με χέρι με σένα,

που να νιώθει πως οι αγκαλιές σου πάνε τέλεια με το δέρμα της.

Αξίζεις μια αγάπη που να θέλει να χορεύει μαζί σου,

που να επισκέπτεται τον παράδεισο κάθε φορά που κοιτάει τα μάτια σου,

και που δεν βαριέται ποτέ να διαβάζει τις εκφράσεις σου.

Αξίζεις μια αγάπη που να σε ακούει όταν τραγουδάς,

που να σε στηρίζει στα ρεζιλίκια σου,

που να σέβεται ότι είσαι ελεύθερη,

που να σε συνοδεύει στο πέταγμά σου,

που να μην την τρομάζει η πτώση.

Αξίζεις μια αγάπη που να πάρει τα ψέματα,

που να σου φέρει τον ενθουσιασμό,

τον καφέ

και την ποίηση. 

Μετάφραση: Ναταλί Φύτρου 

 

Είναι το αύριο θολό και λιγοστεύει 

 

Σʼ όση ζωή μου έχει μείνει στη ζωή
δεν θα βρεθεί μία στιγμή να σε ξεχάσω.
Είναι στο μπόι σου ελάχιστη η Γη
και δεν μπορώ από το βλέμμα να σε χάσω.

Όσο κορμί μου είχε μείνει για κορμί
ράγιζε δίπλα σου, προτού να το κοιτάξεις
κι έτσι σπασμένη, καθώς ήμουν, προτομή
μέσα στα χέρια σου με πήρες να με φτιάξεις.

Σήμερα, τίποτα δεν φέρνει ο καιρός
κι είναι το αύριο θολό και λιγοστεύει.
Τώρα, ο τόπος παραμένει σιωπηρός
και η απόσταση τα σώματα νηστεύει.

Μπορεί ο χρόνος να θαμπώνει τα συμβάντα
μα ό,τι υπήρξε μια φορά, υπήρξε πάντα.

 

Μετάφραση: Μάνος Ορφανουδάκης

 

 

Δεν σου ζητώ να με φιλήσεις 

 

Δεν σου ζητώ να με φιλήσεις, ούτε να ζητήσεις συγνώμη όταν πιστεύω ότι έχεις κάνει λάθος.

Ούτε ακόμη θα σου ζητήσω να με αγκαλιάσεις όταν το χρειάζομαι περισσότερο.

Δεν σου ζητάω να μου λες πόσο όμορφη είμαι, ακόμη και εάν είναι ψέμα, ούτε να μου γράφεις κάτι όμορφο.

Δεν θα σου ζητήσω ούτε να μου τηλεφωνήσεις και να μου πεις πώς πήγε η μέρα σου, ούτε να μου πεις ότι σου λείπω.

Δεν θα σου ζητήσω να με ευχαριστήσεις για όσα κάνω για εσένα, ούτε να με φροντίσεις όταν η ψυχή μου είναι στα κάτω της και φυσικά, δεν θα σου ζητήσω να με υποστηρίξεις στις αποφάσεις μου.

Ακόμη, δεν θα σου ζητήσω να με ακούσεις όταν έχω χίλιες ιστορίες να σου πω.

Δεν θα σου ζητήσω να κάνεις τίποτε, ούτε ακόμη να είσαι στο πλευρό μου για πάντα....

Γιατί εάν πρέπει να σου το ζητήσω, δεν το θέλω πλέον... 

 

 

Πόδια, τι τα χρειάζομαι, εφόσον έχω φτερά για να πετάξω.