ΑΡΑΒΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ 

       Παρακάτω παραθέτουμε τα βιογραφικά ορισμένων ποιητών από τον πολύπαθο αραβικό κόσμο (Συρία, Παλαιστίνη, Κουρδιστάν κλπ.) και από ένα αντιπροσωπευτικό τους ποίημα. 


Ασράφ Φαγιάντ: 

Ο Ασράφ Φαγιάντ (Ashraf Fayadh, στα αραβικά: اشرف فياض) (γεν. 1980) είναι ποιητής και εικαστικός με καταγωγή από την Παλαιστίνη, που γεννήθηκε και ζει στη Σαουδική Αραβία. Έχει επιμεληθεί εκθέσεις τέχνης της Σαουδικής Αραβίας τόσο στη γενέτειρά του όσο και σε ευρωπαϊκές χώρες και είχε ενεργή συμμετοχή στη βρετανοαραβική καλλιτεχνική οργάνωση, Edge of Arabia. Είναι επίτιμο μέλος του γερμανικού PEN (που είναι μέλος του PEN International).
Τον Αύγουστο του 2013 συνελήφθη από τη θρησκευτική αστυνομία της Σαουδικής Αραβίας με την κατηγορία ότι έβρισε τον Θεό και τον προφήτη Μωάμεθ, ότι προσέβαλε το κράτος της Σαουδικής Αραβίας και ότι μοίραζε ένα βιβλίο με ποιήματα του που προωθούν την αθεΐα. Ο ίδιος υποστήριξε ότι η σύλληψή του έγινε μετά από μια αντιπαράθεση, σχετικά με τη σύγχρονη τέχνη, που είχε σε ένα καφέ της πόλης Άμπχα, με έναν άλλο καλλιτέχνη. Αργότερα αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση αλλά συνελήφθη ξανά την 1η Ιανουαρίου του 2014.  Το 2014 καταδικάστηκε σε κάθειρξη τεσσάρων ετών και 800 βουρδουλιές, για την κατηγορία της «αποκλίνουσας συμπεριφοράς». Στην απόφαση αυτή ασκήθηκε έφεση και στις 17 Νοεμβρίου του 2015 του επιβλήθηκε η θανατική ποινή.
Τον Ιανουάριο του 2016 έγιναν σε δεκάδες χώρες εκδηλώσεις υποστήριξης του Φαγιάντ και οι διοργανωτές του Διεθνούς Φεστιβάλ Λογοτεχνίας του Βερολίνου, έστειλαν μια επιστολή –έκκληση, στον Πρόεδρο των Η.Π.Α Μπάρακ Ομπάμα, στον πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον και στον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών, με την οποία ζητούσαν την παρέμβαση τους για να μην εκτελεστεί ο Ασράφ Φαγιάντ. Την επιστολή αυτή υπέγραψαν μεταξύ άλλων ο Ορχάν Παμούκ και ο Μάριο Βάρκας Λιόσα. Επίσης, επιστολή με την οποία ζητούσαν την απελευθέρωση του 35χρονου ποιητή έστειλαν στις αρχές της Σαουδικής Αραβίας οργανώσεις από διάφορες χώρες, που συμμετέχουν στο PEN International.
Τελικά τον Φεβρουάριο του 2016 η θανατική ποινή, που είχε επιβληθεί στον Ασράφ Φαγιάντ, μετατράπηκε σε κάθειρξη 8 ετών και 800 βουρδουλιές. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή ο Φαγιάντ θα πρέπει επίσης να δηλώσει την μετάνοιά του στα επίσημα μέσα ενημέρωσης. 


Ο τελευταίος της σειράς των απογόνων των προσφύγων 

[...Σου δίδαξαν πώς να ανασηκώνεις το κεφάλι σου
Ώστε να μη μπορείς να δεις τη βρομιά στο έδαφος.
Σου δίδαξαν ότι η μητέρα σου είναι η Γη.
Και ο πατέρας σου;
Τον ψάχνεις για να επιβεβαιώσεις την καταγωγή σου.
Σου δίδαξαν ότι τα δάκρυά σου αποτελούν εξωφρενική απώλεια νερού.
Και το νερό … όπως ξέρεις!
Αύριο,
Είναι μια καλή ιδέα να απαλλαγούμε από εσένα,
Γιατί η Γη θα φαινόταν καλύτερη χωρίς εσένα.
Τα παιδιά είναι σαν σπουργίτια,
Αλλά δεν χτίζουν φωλιές σε νεκρά δέντρα.
Και η υπηρεσία του ΟΗΕ δεν είναι αρμόδια για δενδροφύτευση.
Χρησιμοποίησε τον εαυτό σου όπως μια κάρτα διαπραγμάτευσης,
Όπως ένα κομμάτι χαρτί με ένα ποίημα πάνω του, ένα κομμάτι χαρτί τουαλέτας,
Ένα κομμάτι χαρτί για να ανάψει η μητέρα σου τον φούρνο
Και να ψήσει ψωμί.
Η πρόβλεψη καιρού:
Ο ήλιος κλινήρης γιατί έχει πυρετό.
Τα κόκαλα, ντυμένα με σάρκα και έπειτα με δέρμα.
Το δέρμα βρομίζει και βγάζει μια απαίσια μυρουδιά.
Το δέρμα καίγεται και επηρεάζεται από υπερφυσικούς παράγοντες.
Πάρε τον εαυτό σου για παράδειγμα.
Μην εγκαταλείπεις την ελπίδα.
Πάρε θάρρος από την εξορία από την οποία διαφεύγεις!
Πρόκειται για εντατική εκπαίδευση για μια ζωή στην Κόλαση
Και στις σκληρές σου συνθήκες.
Θεέ μου, κάπου στη Γη βρίσκεται η Κόλαση;

[...]

"Πόσο σημαντικά
είναι τα λεφτά
για μια ζωή
με αξιοπρέπεια" 

Μετάφραση: Γιώργος Χουλιαράς

Αμπντούλα Γκόραν (*)

Ο Αμπντούλα Γκόραν γεννήθηκε στη Halabja το 1904, σπούδασε στο Kirkuk . Όταν πέθανε ο πατέρας του και ο μεγαλύτερος αδελφός του, εγκατέλειψε το σχολείο και δίδαξε ως δάσκαλος για αρκετά χρόνια στην περιοχή Hawraman . Τη δεκαετία του 1940, όταν οι Σύμμαχοι ίδρυσαν ραδιοφωνικό σταθμό στη Jaffa , ο Goran ήταν μέλος του κουρδικού προσωπικού. Ενεργός στο Ιρακινό Κομμουνιστικό Κόμμα συνελήφθη και βασανίστηκε πολλές φορές κατά την περίοδο της μοναρχίας. Μέχρι το 1954 ήταν συντάκτης του περιοδικού Jîn (Ζωή). Στις αρχές του 1959, έγινε αρχισυντάκτης του περιοδικού Shafaq (αυγή, αλλάζοντας αργότερα το όνομα του Bayan). Διορίστηκε καθηγητής στο Τμήμα Κουρδικής γλώσσας και λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Βαγδάτης το φθινόπωρο του 1960. Ως μέλος της ιρακινής επιτροπής ειρήνης και αλληλεγγύης ταξίδευε συχνά στην πρώην Σοβιετική Ένωση . Πέθανε από καρκίνο στο Κουρδιστάν στις 18 Νοεμβρίου 1962. 


 Φεύγω, μαμά…
Αν δεν επιστρέψω,
θα γίνω λουλούδι σε τούτο το βουνό,
κομμάτι της γης για έναν κόσμο
καλύτερο από αυτόν.
Φεύγω, μαμά…
Αν δεν γυρίσω
θα εκραγεί το βασανισμένο σώμα μου
και το πνεύμα μου θα χτυπάει
σαν τυφώνας σ' όλες τις πόρτες.
Πάω, μαμά.
Αν δεν επιστρέψω,
η ψυχή μου θα γίνει τραγούδι
για όλους τους ποιητές. 

(*) Δεν γνωρίζουμε ποιος έκανε τη μετάφραση. 

Γάντα Αλ Σαμμάν (*) 

Προς την αιωνιότητα 


Αιωνιότητα,
επιθυμώ την ανακωχή για να αγαπήσω.
Γεννήθηκα στον πόλεμο και ίσως,
να έχω ήδη σκοτωθεί.
Στην εφηβεία μου με άρπαξε ο πόλεμος,
η νεότητά μου στηρίχτηκε σε μάχες
και σε μια ιστορία αγάπης.
Όλη μου η ζωή είναι από αληθινά πυρά,
πυρομαχικά παρμένα από το αίμα μου.
Στο ρυθμό της τρελής μου καρδιάς,
περιφέρομαι άσκοπα ανάμεσα στο καταφύγιο
και την πρώτη γραμμή του πυρός...
Όταν το μέτωπο της καρδιάς υποχωρεί,
το μέτωπο της πατρίδας αντηχεί εκρήξεις.
Αγαπητή μου αιωνιότητα,
δεν έχω το δικαίωμα να ζητήσω μια σύντομη ανακωχή
ας πούμε δέκα χρόνια,
για να βιώσω την αγάπη μου εν ειρήνη;
Γεννήθηκα με μια σφαίρα στο στόμα
βουτηγμένη στο αίμα...
Το πρώτο μου μαξιλάρι ήταν μια χειροβομβίδα,
κούκλα μου ένα Καλάσνικοφ.
Σήμερα, θα ήθελα να υψώσω λευκή σημαία
για μια εκεχειρία.
Για χάρη μου
κι άλλη μια
για χάρη της αγαπημένης μου Βηρυτού.
Μια σύντομη εκεχειρία, τόσο δα μικρή
που θα διαρκέσει όμως μια αιώνια στιγμή:
Χίλια και ένα χρόνια. 

Μετάφραση: Πέρσα Κουμούτση 

Νατζίμπ Τζορτζ Αουάντ (*) 

[Παπούτσι από αίμα]
,,,
Οι νεκροί σηκώθηκαν
μέσα από τη σκόνη της απώλειάς τους,
ταξίδεψαν τις ιστορίες των σπιτιών
που έχασαν τους κατοίκους τους,
πάτησαν πάνω στις ταφόπλακες,
παρέλασαν σε επικήδειες πομπές.
Οι νεκροί έστρωσαν ένα χαλί από ηλιόφως
πάνω από την κόλαση
και με πείσμονα χαμόγελα
ξεκίνησαν για το μοιραίο τους ταξίδι ακόμη μια φορά.
Οι νεκροί φώτισαν την ανάστασή τους
με της γης τους τ’ “αποκαΐδια”
και καθώς τη διέσχιζαν οι αιώνες
η γη άνοιξε τα φτερά της σαν μπλε πουλί
και πέταξε ψηλά στον ουρανό.
Οι νεκροί κραύγασαν τραγούδια
σα να γιόρταζαν τιμώντας τους δολοφόνους τους
και κατατρόπωσαν την αδικία
πεθαίνοντας τίμια μες στον οίκο της.
Οι νεκροί αποσύρθηκαν στα σκοτεινά κελιά τους,
με τη μυρωδιά του ύπνου τους ν’ αναδύεται
ακόμα μέσα απ΄τα σεντόνια,
τα ροχαλητά τους να συνεχίζουν να πλανώνται
πάνω απ΄το τραπέζι.
Ξύπνησαν το θάνατο για να ξαπλώσουν
εκεί όπου αυτός κοιμόταν
και να αγκαλιάσουν μια πατρίδα
μακριά απ΄τα πιο κοντινά τους όνειρα.
Οι νεκροί αποκοιμήθηκαν,
με τα παπούτσια του χαμού τους
ζωσμένα ακόμη στα πόδια
αφού το αιώνιο ταξίδι δεν έπαψε ποτέ
να τους συντροφεύει στο μαξιλάρι.
Οι νεκροί έθαψαν τα μέρη του σώματός τους εδώ˙
για ν’ αποδείξουν στα κοράκια
πως το χώμα αυτό
είναι η μήτρα της επιστροφής τους,
κι ο ουρανός, κατάσπαρτος απ΄τα ουρλιαχτά τους,
Οι νεκροί έθαψαν τα μέρη του σώματός τους εδώ˙
για ν’ αποδείξουν στα κοράκια
πως το χώμα αυτό
είναι η μήτρα της επιστροφής τους,
κι ο ουρανός, κατάσπαρτος απ΄τα ουρλιαχτά τους.

Μετάφραση: Τάνια Καραμάνου. 

(*) Δεν βρέθηκαν βιογραφικά στοιχεία. 


Μαχμούτ Νταρουίς 

 Ο Παλαιστίνιος ποιητής και συγγραφέας Μαχμούντ Νταρουίς γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου 1941 στο χωριό Αλ Μπέρουιχ της Άνω Γαλιλαίας, στην Παλαιστίνη, και πέθανε στις 9 Αυγούστου 2008 σε νοσοκομείο του Τέξας μετά από εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς. Ο Μαχμούντ Νταρουίς θεωρείται ο εθνικός ποιητής των Παλαιστινίων και ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές που έγραψαν στην αραβική γλώσσα. Έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 20 γλώσσες, ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί και έχει τιμηθεί με πολλά διεθνή βραβεία.

Ταυτότητα

Γράψε.
Είμαι Άραβας.
Αριθμός ταυτότητος: 50.000
Τα παιδιά μου είναι οχτώ
Το ένατο θα ΄ρθει μετά από το καλοκαίρι.
Θυμώνεις;
……………….
Γράψε.
Είμαι Άραβας.
Δουλεύω με τ΄ αδέλφια μου του μόχθου σ’ ένα νταμάρι
τα παιδιά μου είναι οκτώ
τραβάω από την πέτρα
τα ρούχα, το ψωμί και τα βιβλία τους, αλλά
στην πόρτα σου δε ζητιανεύω
Θυμώνεις;
………………
Γράψε.
Είμαι Άραβας.
Όνομα δίχως τίτλο υπομονετικός
σ’ ένα τόπο που βράζει,
οι ρίζες μου
αγκυροβόλησαν
πριν απ΄ τη γέννηση του χρόνου
πριν απ΄των αιώνων το ξετύλιγμα
πριν από τις ελιές κι από τα κυπαρίσσια
και πριν φυτρώσει το χορτάρι.
Ο πατέρας μου
απ΄τη φαμίλια είναι τ’ αλετριού
ο παππούς μου
αγρότης δίχως αξίωμα,
το σπίτι μου καλύβα από καλάμια.
Όνομα είμαι δίχως τίτλο.
………………..
Γράψε.
Είμαι Άραβας.
Το χρώμα των μαλλιών μου είναι μαύρο
το χρώμα των ματιών μου καστανό.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μου:
«κουφίε» πάνω στο κεφάλι μου,
Σκληρή να ‘ναι σαν πέτρα η παλάμη μου
που γρατζουνάει όποιον την αγγίζει,
ό,τι αγαπάω για φαΐ
είναι το θυμάρι και το λάδι.
Η διεύθυνσή μου:
χωριό απόμακρο και ξεχασμένο
δίχως ονόματα οι δρόμοι του
κι όλοι οι άντρες του
στο νταμάρι και στο χωράφι.
Θυμώνεις;
…………………..
Γράψε.
Είμαι Άραβας.
Λήστεψες τ’ αμπέλια των προγόνων μου
και τα χωράφια που τα δούλευα με όλα τα παιδιά μου.
Δεν άφησες στους απογόνους μου
παρά αυτές τις πέτρες.
Μήπως θα τις πάρει η Κυβέρνησή σας
όπως λένε;
Λοιπόν,
Γράψε στην αρχή της πρώτης σελίδας:
εγώ δεν μισώ τους ανθρώπους
κανέναν δεν κλέβω
μα αν πεινάσω
τρώω τη σάρκα του σφετεριστή μου.Φυλάξου.
Από την πείνα μου φυλάξου
κι απ’ την οργή μου.



Ευχαριστούμε πολύ την ποιήτρια Αθανασία Δρακοπούλου για την ανάρτηση στο facebook των ποιημάτων των Ασράντ Φαγιάντ, Abdula Goran, Γάντα Αλ Σαμμάν και Νατζίμπ Τζορτζ Αουάντ.